یک کارشناس آموزش و پرورش درباره وضعیت این حوزه گفت: شرایطی که امروز در نظام آموزش و پرورش داریم ماحصل وزارت آقای فانی است. بخشی هم برای دوره ریاست آقای فرشیدی در دولت احمدی نژاد است. دو وزیر داشتیم که اعتقادبه کوچک کردن جامعه معلمین داشتند. آنها همچنین دست به تغییر و تحول ناشی از عدم درک درست از فضای آموزش و پرورش و اشتباه در محاسبات دست زده اند.
عادل برکم در گفتگو با خبرنگار جماران، در پاسخ به این سوال که آیا امسال هم شاهد کمبود معلم هستیم؟ اظهار کرد: متاسفانه انتقاداتی که به وزارت آموزش و پرورش وارد است هر روز نیز بیشتر میشود. از آنجایی که سرمایه گذاری در آموزش و پرورش بلندمدت است و نتایج آن در دراز مدت پدیدار میشود، دولتهایی که کار ریسکی میکنند و به دنبال نتایج زودبازده هستند معمولا به نظام آموزشی بی توجه هستند. اما کشورهایی که میخواهند برای آینده سرمایه گذاری کنند به سمت آموزش و پرورش میروند.
او اضافه کرد: ایرادات و اتفاقات ناگواری که برای سیستم آموزش و پرورش میافتد، هر چند هم منتقدین زودتر اعلام کنند، نتیجه اش آن برای جامعه با کمی تأخیر پدیدار میشود. در آن موقعیت نمیتوان برنامههای کوتاه مدت داشت و طبیعتا جامعه را درگیر آسیبهای زیادی میکند.
برکم با بیان اینکه امسال و سالهای آینده قطعا کمبود معلم خواهیم داشت، افزود: متأسفانه تا به امروز نظام جامع، منظم، هماهنگ و کارآمد در منابع انسانی نداشته ایم. نظام آموزشی هماهنگ با اقلیم کشور نبوده و کارآمد و جامعیتی نداشته، کسی هم ملزم به آن نبوده و هر کسی برای خود تصمیم گرفته یا از نظر خودش در برخی بخشها معلمها زیاد بودند کم کرده و اگر انتقاد صورت میگرفت که در تخمین و محاسبه اشتباه میکنند، گوش کسی بدهکار نبود.
این کارشناس تصریح کرد: شرایطی که امروز در نظام آموزش و پرورش داریم ماحصل وزارت آقای فانی است. بخشی هم برای دوره ریاست آقای فرشیدی در دولت احمدی نژاد است. دو وزیر داشتیم که اعتقادبه کوچک کردن جامعه معلمین داشتند. آنها همچنین دست به تغییر و تحول ناشی از عدم درک درست از فضای آموزش و پرورش و اشتباه در محاسبات دست زده اند.
وی گفت: آنچه هم اکنون نظام آموزش با آن دست و پنجه نرم میکند، مربوط به دوران آقای فانی است. از نظر ایشان تعداد معلمها زیاد بودند و گفتند با کمتر از این هم میتوان آموزش و پرورش را اداره کرد. متأسفانه این محاسبه اشتباه ایشان هم مجلس را همراه کرد. همچنین یکسری برنامه گذاشتند که برخی معلمها هم بازنشسته زودتر از موعد شوند و باعث شد سالهای آینده کمبود معلم گریبانگیر این نظام شود. یکی از ایرادات اساسی و مهمی که وارد است، نظام تأمین مالی و سند تأمین مالی آموزش و پرورش است که اصلا در مورد منابع انسانی و جامعه معلمان به شدت میلنگد و هیچ حساب و کتاب و برنامه روشن و هدفمندی در این باره وجود ندارد.
برکم با اشاره به اینکه متأسفانه نگاه نادرستی در این نظام آموزش وجود دارد، اظهار کرد: یکی از مواردی که مسبب چنین وضعیتی شد نگاه نادرست به لحاظ اقتصاد آموزش در سند تحول آموزش و پرورش است. به دلیل اینکه در سند آوردن برای تغییر در مدارس غیر دولتی ناشی از تعارض منافعی است که آقایان حدادعادل و سایر دوستان در شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی آموزش داشتند. ترکیب بازارگرایی در آموزش و عدم وجود یک برنامه جامع برای تأمین منابع انسانی درخور دو ماجرا شد: اول، اقتصاد جامعه فرو ریخت. وضع معیشت معلم پاسخگوی نیارهای او نیست و از همین رو، امروز معلمان بی شماری داریم که از آموزش و پرورش استعفا داده اند. زیرا حقوق معلمان کفاف زندگی به خصوص در شهرهای بزرگ نمیدهد و به شکلی فرار و خروج نیرو را شاهد هستیم.
او ادامه داد: ماجرای دوم اینکه، با یکسری سختگیریهایی که دولت آقای رئیسی و وزارت آقای صحرایی داشتند گزینش بسیاری از معلمان را به دلایل مسخره و سلیقهای رد کردند. مثلا یک معلم در اینستاگرام پست یک خبرگزاری خارجی را لایک کرده است و به این دلیل رد صلاحیت شده است! مسأله دیگر، حضور اتباع است. وقتی اتباع در کشور زیاد میشود طبیعتا کلاسها شلوغ میشود و کمبود معلم به وجود میآید. این سه مساله کاتالیست برای دو چالش اساسی دیگر شد.
این کارشناس تصریح کرد: زمانی که آموزش و پرورش سه درصد از GDP (تولید ناخالص داخلی) را دارد، کار درستی نمیتوان کرد؛ لذا سهم آموزش از تولید ناخالص داخلی باید بالاتر برود. با این سه درصد انتظار بیشتری نمیتوانیم داشته باشیم و این عدد حداقل باید به ۱۰ درصد برسد.
وی متذکر شد: امروز با فرسودگی مدارس و فرسودگی شغلی معلمان رو به رو هستیم. اینکه کلاسی بسازیم و چند دانش آموز آنجا باشند، نمیتوانیم بگوییم آموزش انجام میدهیم. این وضعیت اسفبار را شاهد هستیم. به دلیل اینکه کلاسها به شدت شلوغ شده و حیاط مدرسه کفاف بازی بچهها را نمیدهد. بنابراین، به جای چهار زنگ تفریح دو زنگ تفریح گذاشتند. حق نشاط و شادابی و تربیت جسمانی را از کودک گرفتند.
او در پایان با بیان اینکه ما به حقوق کودکان بی توجهیم و مسأله فراتر از کمبود معلم است، خاطرنشان کرد: در چنین شرایطی نمیتوانیم انتظار یک معلم باکیفیت داشته باشیم. در شرایط کمبود و نقصان سراغ هر نیرویی و هر کیفیتی میرویم و آموزش و پرورش یک ویرانه میشود. متأسفانه آموزش و پرورش طبقاتی داریم؛ آقایانی که سیاسی و تصمیم گیر هستند مدارس خصوصی خودشان را دارند. با این وضعیت نمیتوان نظام آموزش و پرورش یک کشور را درست کرد و تا این نگاه و این افراد حضور دارند هر سال بدتر میشود.